Bilindiği üzere ekonomik yaşamda sermaye şirketleri yetkili organları vasıtasıyla sevk ve idare edilmekte. Bu anlamda, yeni Ticaret Kanunu ile söz konusu organların seçimi ve çalışmasına yönelik olarak getirilen değişiklik ve yenilikler büyük önem arz etmekte.

Yeni TTK'ya göre yönetim kurulu

İstisnai durumlar saklı olmak üzere anonim şirketler yönetim kurulları tarafından yönetilir ve temsil edilir. Eski Ticaret Kanunu'na göre anonim şirket yönetim kurullarının en az 3 kişiden oluşması gerekmekteydi. Yeni kanuna göre ise yönetim kurulu bir kişiden de oluşabilir.

Yönetim kurulu üyelerinin dörtte birinin yüksek öğrenim görmüş olması gerekliliği ise kamuoyundan gelen yoğun baskı sonucu 6335 Sayılı Yasa ile Yeni Türk Ticaret Kanunu daha yürürlüğe girmeden kaldırıldı.
Yeni Ticaret Kanunu ile gelen bir diğer yenilik ise yönetim kurulu üyelerinin göreve başlamak için pay sahibi olma zorunluluğunun kaldırılmış olması. Eski kanuna göre pay sahibi olmamak, yönetim kurulu üyesi seçilmeye engel değilse de göreve başlamaya maniydi.

Yönetim kurulu üyelerinin seçimi

Anonim şirket yönetim kurulu üyeleri esas sözleşmeyle atanabiliyor veya genel kurul tarafından seçilebiliyor. Yeni Ticaret Kanunu'na göre yönetim kurulu üyeleri eski uygulamaya paralel şekilde en çok 3 yıl için seçilecek. Süresi dolanın esas sözleşmede engelleyici bir hüküm yoksa tekrar seçilmesi ise mümkün.

Tüzel kişiler yönetim kurulu üyesi olabilir mi?

Şirket ortakları, vakıf, dernek, birlik, bir başka şirket gibi tüzel kişiliğe haiz kişi veya kurumlar olabilir. Yeni Ticaret Kanunu'nun anonim şirketlerde temsile ilişkin getirdiği belki de en önemli yenilik, tüzel kişilerin yönetim kurulu üyesi olabilmesinin önünün açılması. Yeni düzenleme ile amaçlanan; tüzel kişinin yönetim kurulu üyesi olarak sorumlu tutulmasının yolunu açmak; böylece şirkete, pay sahiplerine ve alacaklılara güvence vermek.

Yönetim kurulu üyesi olan tüzel kişi nasıl temsil edilecek?

Tüzel kişi yönetim kuruluna bizzat gelemeyeceği için toplantıya katılacak olan gerçek kişi onun tarafından belirlenecek ve onun adına tescil ve ilân olunacak. Tüzel kişi adına sadece, bu tescil edilmiş kişi toplantılara katılıp oy kullanacak. Kullanılan oy tüzel kişi tarafından kabul edilecek. Tüzel kişinin kendini temsil eden gerçek kişiyi dilediği zaman değiştirmesi ise mümkün.

Mevcut yönetim kurulu üyelerinin durumu

Eski Türk Ticaret Kanunu döneminde seçilmiş olan yönetim kurulu üyelerinin görevlerini devam ettirmesinin önünde bir engel yok. Buna göre; yeni Türk Ticaret Kanunu'nun yürürlüğe girdiği tarihte görevde bulunan anonim şirket yönetim kurulları ile limited şirket müdürleri, görevden alınmaları veya yönetim kurulu üyeliğinin başka bir sebeple boşalması hali hariç, sürelerinin sonuna kadar görevlerine devam edecekler.

Ancak, tüzel kişinin temsilcisi olarak üye seçilmiş bulunan gerçek kişilerin, Türk Ticaret Kanunu'nun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde, yani 1 Ekim 2012 tarihine kadar, istifa etmesi, onların yerine tüzel kişinin ya da başkasının seçilmesi gerekiyor.

Bunun nedeni şu: Yeni Türk Ticaret Kanunu, tüzel kişilerin yönetim kurulu üyesi olabileceklerini açıkça hükme bağlamış ve bu suretle 6762 Sayılı Kanun'da öngörülen tüzel kişilerin yerine seçilen "onların temsilcileri" kurumuna da son vermiş durumda. Bu nedenle kanun, tüzel kişilerin temsilcileri olarak yönetim kuruluna seçilen kişilerin mümkün olduğu kadar kısa sürede bu görevlerini terk etmelerini uygun görmüş. Çünkü "temsilci" sıfatını taşıdığı hâlde, gerçekten hukuken bu konumda bulunmayan ve özellikle sorumluluk hukuku yönünden sorunlar çıkaran söz konusu kişilerin yerlerini "asil"e bırakmalarında yarar görülmüş.

Kanun, bu seçimlerin yapılabilmesi için üç aylık bir uyum süresi öngörmüş. Önemle altını çizelim ki; anonim şirketlerde bu değişikliğin yapılabilmesi için genel kurulun toplantıya çağrılmasına gerek yok (6102 Sayılı TTK md. 363). Şu an bir tüzel kişiyi temsilen yönetim kurulu üyesi ya da müdür olarak görev yapan kişinin, kanun uyarınca istifa etmesinin akabinde, tekrar tescil ve ilan edilerek göreve getirilmesinin önünde de hiç bir engel bulunmuyor.
Kaynak:Bugün Gazetesi,23.07.2012