KÜÇÜK VE ORTA BÜYÜKLÜKTE İŞLETME OLMA ŞARTLARI
KÜÇÜK VE ORTA BÜYÜKLÜKTE İŞLETME OLMA ŞARTLARI
Küçük ve Orta Büyüklükte İşletme(KOBİ): “İkiyüzelli kişiden az” yıllık çalışan istihdam eden ve “yıllık net satış hasılatı ya da mali bilançosu toplamı yirmibeş milyon Yeni Türk Lirasını” aşmayan işletmeler “KOBİ” olarak adlandırılır. KOBİ olmanın birinci koşulu yıllık çalışan, (istihdam edilen) sayısının 249 ve altı olması gerekir. İkinci koşul, aynı yılın net satış hasılatının ya da mali bilanço toplamının ayrı ayrı yirmibeş milyon Yeni Türk Lirasını aşmaması gerekir. Aynı yılın net satış hasılatının ya da mali bilanço toplamının yirmibeş milyon Yeni Türk Lirasını aşması halinde işletme “KOBİ” niteliğini kaybeder.
SINIF DEĞİŞTİRME VE KOBİ NİTELİĞİNİN KAYBI
Hesaplarının kapanış tarihinde yıl sonu itibariyle düzenlenen mali tablolarda (bilanço ve gelir tablosu), işletme sınıfları ve “KOBİ” vasfı belirlenirken dikkate alınan kriterlerden herhangi birini, birbirini takip eden iki hesap döneminde de kaybeden veya aşan işletmeler sınıf değiştirir veya “KOBİ” vasfını kaybeder. Örneğin; 2005 yılı başında KOBİ olan bir işletme, 2005 yılı sonunda çalışan sayısı 230 ve yıllık net satış hasılatı yirmiyedi milyon Yeni Türk Lirası iken, 2006 yılı sonunda çalışan sayısı 255 ve yıllık net satış hasılatı yirmidört milyon Yeni Türk Lirası olması durumunda, üst üste iki yıl dikkate alınan kriterlerden birini aştığından bu işletme KOBİ niteliğini kaybeder.
Yeni kurulan ve ilk yıl hesapları henüz onaylanmamış işletmelerde sadece çalışan sayısı dikkate alınır.
ÇALIŞAN SAYISI VE YILLIK İŞ BİRİMLERİ
Bir işletmede çalışanların toplam sayısı, o işletmedeki yıllık iş birimlerinin (Bir yıl boyunca tam zamanlı olarak işletmede veya işletme adına çalışan kişi sayısı) toplam sayısına göre belirlenir. Hangi süre ile olursa olsun, yılın veya günün belirli bölümlerinde veya mevsimlik işlerde çalışan kişiler yıllık iş biriminin kesirlerini oluştururlar. Doğum izni ve birinci dereceden yakınların ölümü veya hastalık sebebiyle kullanılan izinler hesaba katılmaz.
Çalışan sayısının hesaplanmasında;
a) İlgili işletmede çalışan işçi, işveren vekilleri ve işverenler ile işletme sahipleri,
b) İşletmede düzenli olarak bir iş gören ve bunun karşılığında bir ücret alan ortaklar, çalışan olarak dikkate alınırlar.
Örneğin; Bir A işletmesinde 2006 yılında 5 kişi çalışmış olsun.
- Kişi 30 gün çalışıp ayrılmış
- Kişi 120 gün çalışıp ayrılmış
- Kişi 360 gün çalışıp ayrılmış
- Kişi 360 gün çalışmış
- Kişi 250 gün çalışıp ayrılmış
Yıllık İş Birimi = = = 3.11
NOT: İşletme, 2006 yılına ait KüçükveOrta Ölçekli İşletmelerin Niteliği Hakkında Bilgi Beyannamesi (EK-1)’i doldururken YİB (Yıllık çalışan kişi sayısı) bölümüne 5 yerine, 3.11 değerini yazmalıdır.
İŞLETME TÜRLERİ
Bağımsız işletme
Gerçek veya tüzel kişilerin sahip olduğu bir işletme;
l Diğer bir işletmenin % 25’ten daha az (% 24,99 dahil) hissesine sahipse,
l Kendi işletmesine herhangi bir tüzel kişi veya kamu kuruluşu veya birkaç bağlı işletme tek başına veya müştereken % 25’ten daha az (% 24,99 dahil) hissesine sahipse
l Konsolide edilmiş hesaplar hazırlamıyorsa ve konsolide hesaplar düzenleyen bir işletmenin hesaplarında yer almıyorsa ve bu nedenle bağlı bir işletme değilse,
bağımsız işletme kabul edilir.
Örneğin; A işletmesinin B işletmesinde %24.99 hissesi varsa ya da A işletmesinde B işletmesinin % 24.99 hissesi varsa A işletmesi bağımsız işletmedir.
Ortak işletme
Bir işletmenin tek başına veya bağlı işletmeleriyle birlikte hakim etki yaratmayacak şekilde;
l Başka bir işletmenin oy hakları veya sermayesinin % 25'inden fazlasına (% 25 dahil) ve % 50'sinden azına (%49.99 dahil) sahip olması veya
l Kendisinin oy hakları veya sermayesinin % 25'inden fazlasına (% 25 dahil) ve % 50'sinden azına (%49.99 dahil) başka bir işletmenin hakim etki yaratmayacak şekilde sahip olması durumunda bunlar ortak işletme sayılır.
Bu ilişkinin belirlenmesinde sermaye ve oy hakları payından yüksek olan esas alınır.
Örneğin; A işletmesinin B işletmesinde % 33.5 hissesi varsa ya da A işletmesinde B işletmesinin % 42.5 hissesi varsa A ve B işletmeleri ortak işletmelerdir.
Bağlı işletme
Bir işletme;
l Başka bir işletmenin sermaye (% 50 ve daha fazlası) veya oy haklarının (% 50 ve daha fazlası) çoğunluğuna sahip olma,
l Başka bir işletmenin yönetim, yürütme veya denetim kurulu üyelerinin çoğunluğunu atama veya azletme yetkisine sahip olma,
l Başka bir işletmenin hissedarı veya ortağı olup, bu işletmenin diğer hissedarları veya ortaklarıyla yaptığı anlaşma ile bunların oy haklarının çoğunluğunu tek başına kontrol etme hakkına sahip olma,
şartlarından en az birini taşıması halinde bağlı işletme sayılır.
Örneğin; A işletmesinin B işletmesinde % 52 hissesi varsa ya da A işletmesinde B işletmesinin % 53 hissesi varsa A ve B işletmeleri bağlı işletmelerdir.
Kamu kontrolündeki işletmeler
Bir işletmenin, sermayesinin veya oy haklarının % 25'inden fazlasının doğrudan veya dolaylı olarak, müştereken veya tek başına, bir veya birden fazla kamu kurum veya kuruluşunun kontrolünde olması halinde bu işletme KOBİ sayılmaz.
İşletme verilerinin bulunması
Bağımsız işletmelerin çalışan sayılarını da kapsayan verileri, sadece o işletmenin hesaplarına göre belirlenirken, bağlı veya ortak işletmeler için aşağıdaki hesaplamalar yapılır:
Örneğin; Bir A işletmesi B işletmesine % 40 oranında ortak olsun.
A işletmesinin verileri,
Çalışan sayısı: 120
Yıllık net satış hasılatı: 20 milyon TL
B işletmesinin verileri,
Çalışan sayısı: 140
Yıllık net satış hasılatı: 24 milyon TL
B’nin verileri A’nın verilerine % 40 oranında eklenir.
Sonuç olarak;
A işletmesinin verileri,
Çalışan sayısı: 120+56=176
Yıllık net satış hasılatı: 20 milyon TL+9,6 milyon TL=29,6 milyon TL olduğu için A işletmesi çalışan sayısı 250’den küçük olmasına rağmen, yıllık net satış hasılatı 25 milyon TL’yi aştığından KOBİ niteliği taşımamaktadır.
Kobi olduğu ileri sürülen işletmenin verilerine (çalışan sayısı, yıllık net satış hasılatı, mali bilanço toplamı), varsa herhangi bir ortak veya bağlı işletmesinin verileri eklenir. Eklenecek oran oy hakkı veya sermayedeki hisselerin (hangisi büyükse) oranıdır.
| Tweetle |
